Historia Instytutu
Od 1956 r. do czasów obecnych
Katedra Bibliotekoznawstwa
Historia dzisiejszego Instytutu Nauk o Informacji i Mediach rozpoczęła się w dn. 1 XII 1956 r., kiedy to na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego powstała Katedra Bibliotekoznawstwa. Była to trzecia z kolei w Polsce placówka akademickiego kształcenia bibliotekarzy (poprzedziły ją katedry w Uniwersytecie Łódzkim – 1945, i Uniwersytecie Warszawskim – 1951). Inicjatorem powołania Katedry był ówczesny dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej, prof. dr Antoni Knot (1904-1982). Z kręgu Biblioteki wywodziła się również pierwsza kadra pracowników Katedry: Kazimiera Maleczyńska, Maria Przywecka-Samecka, Julian Fercz oraz
• Karol Głombiowski (1913-1986), który kierował Katedrą w l. 1956-1969.
Zajęcia prowadziło również wielu wybitnych bibliotekarzy, zatrudnianych na pracach zleconych (m.in. Marta Burbianka, Jan Ożóg, Bronisław Kocowski, Helena Szwejkowska). W 1956 r. rozpoczęto kształcenie studentów w trybie zaocznym, w październiku 1957 r. uruchomiono studia stacjonarne.
Instytut Bibliotekoznawstwa
Z dn. 1 X 1969 r. Katedra została przekształcona w Instytut Bibliotekoznawstwa. Funkcję dyrektora objął prof. Antoni Knot, który sprawował ją do r. 1972. Kolejnymi dyrektorami byli profesorowie:
- Bronisław Kocowski (1972-1977),
- Kazimiera Maleczyńska (1977-1981),
- Krzysztof Migoń (1981-1996),
- Małgorzata Komza (1996-2005),
- Marta Skalska-Zlat (2005-2012)
- Bożena Koredczuk (2012-2020)
- Aneta Firlej-Buzon (2020-2024)
Od roku akademickiego 2024/2025 obowiązki dyrektora Instytutu pełni dr hab. prof. UWr Agnieszka Wandel.
Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa
W 2003 r. Instytut Bibliotekoznawstwa zmienił nazwę na Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa. Aktualna nazwa Instytutu, przyjęta w 2022 r. – na skutek rozwoju zainteresowań badawczych pracowników, a także w związku z wejściem w życie Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych – to Instytut Nauk o Informacji i Mediach (INIM).
Instytut Nauk o Informacji i Mediach
W 2022 r. przyjęto również nową strukturę Instytutu, na którą składają się obecnie cztery zakłady: Zakład Bibliografii i Analizy Danych, Zakład Edytorstwa i Projektowania Publikacji, Zakład Interdyscyplinarnych Badań nad Książką i Komunikacją oraz Zakład Mediów Cyfrowych (składy osobowe poszczególnych zakładów zob. Struktura Instytutu).
Kolejną konsekwencją zmian zainteresowań i poszerzenia pola badawczego pracowników naukowo-dydaktycznych Instytutu było utworzenie z dn. 1 września 2024 r. nowego Wydziału Komunikacji Społecznej i Mediów. Obok INIM w skład WKSiM wszedł Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej.
Wybrane Publikacje
Kultura książki w humanistyce współczesnej, pod red. Bożeny Koredczuk i Kamili Augustyn, Wrocław 2018, s. 281-318 (Część III: Działalność INIB w latach 2006-2016 z perspektywy dokonań naukowych poszczególnych Zakładów).
Student zawsze obecny: 60 lat działalności Koła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersytetu Wrocławskiego (1960-2020), pod red. Olgi Kowalczuk i Jakuba Łubockiego, Wrocław 2020.
S.J. Gruczyński: Katedra Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego (1956-1967). „Roczniki Biblioteczne” 1967 R. 11 z. 3/4, s. 467-482.
A. Mendykowa: Studium Bibliotekoznawstwa dla Pracujących w Uniwersytecie Wrocławskim (1956-1967). “Roczniki Biblioteczne” 1967 R. 11 z. 1/2, s. 483-521.
Utworzenie Instytutu Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego. “Roczniki Biblioteczne” 1969 R. 13 z. 3/4, s. 808.
H. Leszczyńska-Stąsiek: Seminaria doktoranckie w Katedrze Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego (1963-1969). “Roczniki Biblioteczne” 1969 R. 13 z. 1/2, s. 371-376.
A. Żbikowska-Migoń: Prace naukowo-badawcze w Instytucie Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego (1956-1976). “Roczniki Biblioteczne” 1977 R. 21 z. 1/2, s. 485-497.
A. Żbikowska-Migoń, Wrocławski Instytut Bibliotekoznawstwa jako ośrodek badań naukowych. “Annales Silesiae” 1984 vol. 13, s. 41-52.
Kształcenie
W Instytucie od początku jego istnienia prowadzone były studia stacjonarne, zaoczne i podyplomowe. W l. 1977-1983 w Instytucie funkcjonowało ponadto Zaoczne Studium Doktoranckie, natomiast od r. 1995 kształcenie doktorantów odbywa się w ramach szkoły doktorskiej w Kolegium Doktoranckim Wydziału Filologicznego.
Do r. 1998 w całym kraju realizowano jednakowe programy kształcenia, zatwierdzane centralnie przez ministerstwo. Mimo to istniała pewna specyfika wrocławskiego bibliotekoznawstwa: nacisk położony był na kontekst historyczny i kulturowy, w jakim funkcjonuje książka i biblioteka, problematykę polską włączano w szerokie tło światowe, unikano zawężania zakresu studiów do spraw czysto praktycznych, w procesie dydaktycznym wykorzystywano bogactwo wrocławskich zbiorów dawnej książki, a wiele prac magisterskich dotyczyło dawnej i współczesnej kultury książki na Śląsku.
Gdy w r. 1975 zróżnicowano w Polsce kształcenie akademickie w zakresie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, wprowadzając profil tzw. “matematyczny”, w którym dominowały problemy informacji naukowej i nowych technologii informacyjnych oraz “humanistyczny”, wrocławski Instytut pozostał przy profilu humanistycznym. Wyróżnikiem i tradycją Instytutu stało się również kształcenie w zakresie edytorstwa i estetyki publikacji.
Obecnie kształcenie obejmuje trzy zasadnicze bloki zagadnień związane z: informacją naukową i bibliotekoznawstwem, edytorstwem, estetyką publikacji i rozwojem rynku wydawniczego oraz rozwojem nowych mediów i technologii informacyjnych.
Badania naukowe
W Instytucie (wcześniej: Katedrze) Bibliotekoznawstwa uprawiane były i są badania w zakresie nauki o książce (bibliologii), bibliotekoznawstwa, nauki o informacji i nowych mediach, edytorstwa i estetyki publikacji. Początkowo dominowała szeroko rozumiana dawna historia książki, bibliotek, czytelnictwa na Śląsku i w Galicji; z czasem pole badań objęło także inne rejony Polski i okresy bliższe współczesności. Rozwijano teorię książki, a zwłaszcza teorię, historię i metodologię nauki o książce tj. bibliologii (Karol Głombiowski, Krzysztof Migoń, Anna Żbikowska-Migoń). Prowadzono badania nad historią drukarstwa (Bronisław Kocowski, Anna Aleksiewicz, Aleksandra Mendykowa, Janusz Sowiński, Józef Szczepaniec), historią drukarstwa muzycznego (Maria Przywecka-Samecka), księgarstwa (Artur Pilak), historią bibliotek, bibliotekarstwa i bibliofilstwa (Kazimiera Maleczyńska, Stanisław J. Gruczyński, Zofia Gaca-Dąbrowska, Maria Pidłypczak-Majerowicz), bibliotekarstwem szkolnym i czytelnictwem (Jadwiga Andrzejewska), sztuką książki (Małgorzata Komza). Podejmowano tematykę z pogranicza bibliologii i nauki o literaturze (Andrzej Cieński). Z czasem pojawiły się problemy bibliografii i bibliometrii oraz ich zastosowań w badaniach nad nauką (Marta Skalska-Zlat), nowych mediów i nowych technologii informacyjnych.
Obecnie w Instytucie rozwijane są badania naukowe w następujących obszarach:
• Informacja naukowa i komunikacja
(Aneta Firlej-Buzon, Adam Pawłowski)
• Teoria i historia książki
(Bożena Koredczuk, Maciej Matwijów, Halina Rusińska-Giertych)
• Rynek publikacji dla dzieci i młodzieży
(Bogumiła Staniów, Agnieszka Wandel)
• Estetyka i projektowanie publikacji
(Ewa Repucho)
• Rozwój nowych mediów i technologii teleinformacyjnych
(Małgorzata Góralska).
Istotną rolę w procesie kształcenia i rozwoju badań naukowych INIM odgrywa zlokalizowana w Instytucie Pracownia Humanistyki Cyfrowej w 2017 r.
